Çin Halk Cumhuriyeti tarafından 2024 Dünya Yapay Zekâ Konferansı ve Küresel Yapay Zekâ Yönetişimi Üst Düzey Toplantısı gerçekleştirildi. 4 Temmuz Perşembe günü yayınlanan Küresel YZ Yönetişimi Şanghay Deklarasyonu'nun tam metnini, İngilizceden Türkçeye Emrah Zorba çevirdi.
Uluslararası Yapay Zekâ Yönetişimine İlişkin Şanghay Deklarasyonu
Yapay zekânın (YZ) dünya üzerindeki geniş kapsamlı etkisinin ve büyük potansiyelinin tamamen farkındayız ve YZ'nin bilimsel ve teknolojik bir devrime öncülük ettiğini ve insanların çalışma ve yaşama biçimlerini derinden etkilediğini kabul ediyoruz. YZ teknolojilerinin hızla gelişmesiyle birlikte, özellikle güvenlik ve etik açısından benzeri görülmemiş zorluklarla da karşı karşıyayız. Süreçte güvenlik, güvenilirlik, kontrol edilebilirlik ve adaleti sağlarken YZ teknolojilerinin geliştirilmesini ve uygulanmasını teşvik etme ihtiyacının altını çiziyor ve insan toplumunun gelişimini güçlendirmek için YZ teknolojilerinden yararlanmayı teşvik ediyoruz. Sadece küresel işbirliği ve kolektif bir çaba ile insanlığın daha fazla refahı için yapay zekânın tüm potansiyelini değerlendirebileceğimize inanıyoruz.
1.Yapay zekâ gelişiminin desteklenmesi
Sağlık, eğitim, ulaşım, tarım, sanayi, kültür ve ekoloji gibi çeşitli alanlarda yapay zekanın potansiyelini ortaya çıkarmak için araştırma ve geliştirmeyi aktif olarak teşvik etmeyi kabul ediyoruz. Yenilikçi düşünceyi teşvik edecek, disiplinler arası araştırma işbirliğini destekleyecek ve YZ teknolojilerinin ve YZ'nin iyiliğe yönelik atılımlarını ortaklaşa teşvik edeceğiz. YZ'nin istihdam üzerindeki etkisini yakından izleyecek ve hafifletecek, YZ destekli insan işinin kalitesinin ve verimliliğinin iyileştirilmesine rehberlik edecek ve teşvik edeceğiz. Açıklık ve ortak fayda ruhunu savunuyoruz ve küresel YZ araştırma kaynakları üzerinde değişim ve işbirliğini teşvik edeceğiz. Teknoloji transferini ve ticarileştirmeyi kolaylaştırmak, YZ altyapısının adil dağılımını teşvik etmek, teknik engellerden kaçınmak ve küresel YZ gelişimini ortaklaşa güçlendirmek için işbirliği platformları kuracağız. Üst düzey veri güvenliği ile yüksek kaliteli veri gelişimini korumayı, yasalara uygun olarak serbest ve düzenli veri akışını teşvik etmeyi, ayrımcı ve özel veri eğitimine karşı çıkmayı ve YZ gelişimini daha iyi beslemek için yüksek kaliteli veri kümelerinin geliştirilmesinde işbirliği yapmayı kabul ediyoruz. Üretim, lojistik ve madencilik gibi alanlarda akıllı uygulamaları hızlandırmak ve aynı zamanda ilgili teknolojilerin ve standartların paylaşımını teşvik etmekten başlayarak, sektörler arasında yapay zekânın güçlendirilmesini güçlü bir şekilde teşvik etmek için işbirliği mekanizmaları kuracağız. Daha fazla YZ uzmanı yetiştirmeye, eğitim, öğretim ve personel değişimini ve işbirliğini güçlendirmeye ve dünya çapında YZ okuryazarlığını ve becerilerini geliştirmeye kararlıyız. Tüm ülkeleri, insan merkezli bir yaklaşımı desteklemeye ve iyilik için YZ ilkesine bağlı kalmaya ve YZ teknolojilerini geliştirmede ve kullanmada herhangi bir ayrımcılık olmaksızın tüm ülkeler için eşit haklar, eşit fırsatlar ve eşit kurallar sağlamaya çağırıyoruz. Tüm ülkelerin bağımsız kalkınma hakkına saygı duyuyor, tüm ülkeleri kendi ulusal koşullarına göre YZ stratejileri, politikaları ve yasaları ve düzenlemeleri oluşturmaya teşvik ediyor ve YZ teknolojileri, ürünleri ve uygulamaları konusunda uluslararası işbirliğini yürütürken mal ve hizmetleri alan ülkelerin yasalarına ve düzenlemelerine uymaya, geçerli uluslararası hukuku gözetmeye ve ekonomik ve sosyal sistemlerine, dini ve kültürel geleneklerine ve değerlerine saygı duymaya çağırıyoruz.
2. Yapay zekâ güvenliğinin sürdürülmesi
Yapay zekâ güvenliğine, özellikle de veri güvenliği ve gizliliğin korunmasına büyük önem veriyoruz. Veri koruma kurallarının oluşturulmasını teşvik etmeyi, farklı ülkelerin veri ve bilgi koruma politikalarının birlikte çalışabilirliğini güçlendirmeyi ve kişisel bilgilerin korunmasını ve yasal olarak kullanılmasını sağlamayı kabul ediyoruz. Düzenlemelerin güçlendirilmesi ve gözden geçirilebilen, izlenebilen ve takip edilebilen güvenilir YZ teknolojilerinin geliştirilmesi ihtiyacını kabul ediyoruz. YZ'nin gelişen doğasını göz önünde bulundurarak, YZ risklerini önlemek ve insan karar verme ve denetim temelinde YZ yönetişimi için teknolojik kapasiteyi geliştirmek için YZ teknolojilerini kullanacağız. Ülkeleri, ulusal koşulları ışığında, yasalar ve normlar oluşturmaya ve YZ risk seviyelerine ve bir bilim-teknoloji etik inceleme sistemine dayalı bir test ve değerlendirme sistemi kurmaya teşvik ediyoruz. Bu temelde, endüstri için daha zamanlı ve çevik öz disiplin normlarının formüle edilmesini teşvik ediyoruz. YZ ile ilgili siber güvenliği güçlendirmeye, sistemlerin ve uygulamaların güvenliğini ve güvenilirliğini artırmaya ve bilgisayar korsanlığı ve kötü amaçlı yazılım uygulamalarını önlemeye karar veriyoruz. Uluslararası ve yerel yasal çerçevelere saygı gösterilmesi ve uygulanması temelinde, kamuoyunu manipüle etmek ve dezenformasyon üretmek ve yaymak için YZ'nin kullanılmasıyla ortaklaşa mücadele etmeye karar veriyoruz. Teröristlerin, aşırılık yanlısı güçlerin ve sınır aşan organize suç gruplarının YZ teknolojilerini yasadışı faaliyetler için kullanmalarını önlemek için birlikte çalışacağız ve kişisel bilgilerin çalınması, kurcalanması, sızdırılması ve yasadışı olarak toplanması ve kullanılmasıyla ortak mücadele edeceğiz. Geniş bir uluslararası fikir birliği ile YZ için etik kılavuzların ve normların formüle edilmesini ve benimsenmesini teşvik etmeyi, YZ teknolojilerinin sağlıklı gelişimine rehberlik etmeyi ve bunların yanlış kullanımını, kötüye kullanımını veya kötü niyetli kullanımını önlemeyi kabul ediyoruz.
3. YZ yönetişim sisteminin geliştirilmesi
Küresel kapsamda bir YZ yönetişim mekanizmasının kurulmasını savunuyor, Birleşmiş Milletlerin ana kanal olarak rolünü destekliyor, Kuzey-Güney ve Güney-Güney işbirliğinin güçlendirilmesini memnuniyetle karşılıyor ve gelişmekte olan ülkelerin temsilinin ve sesinin artırılması çağrısında bulunuyoruz. Uluslararası kuruluşlar, işletmeler, araştırma enstitüleri, sosyal kuruluşlar ve bireyler dâhil olmak üzere çeşitli aktörleri, YZ yönetişim sisteminin geliştirilmesi ve uygulanmasında gereken rolleri aktif olarak oynamaya teşvik ediyoruz. YZ teknolojilerinin güvenliğini, kontrol edilebilirliğini ve güvenilirliğini sağlamak için YZ test, değerlendirme, sertifikasyon ve düzenleme politikalarını ve uygulamalarını paylaşmak için uluslararası kuruluşlar ve profesyonel enstitülerle işbirliğini güçlendirmeyi kabul ediyoruz. YZ teknolojilerinin kullanımında uyum ve hesap verebilirliği sağlamak için YZ için düzenleyici ve hesap verebilirlik mekanizmalarını güçlendirmeyi kabul ediyoruz.
4. Halk katılımının güçlendirilmesi ve okuryazarlığın geliştirilmesi
YZ ile ilgili karar alma sürecine halkı dâhil etmek için kamu istişaresi, sosyal anketler vb. dâhil olmak üzere çeşitli katılım mekanizmaları oluşturmayı kabul ediyoruz. Halkın YZ hakkındaki bilgi ve anlayışını artıracağız ve YZ güvenliği konusunda halkın farkındalığını artıracağız. YZ bilgisini yaygınlaştırmak ve halk arasında dijital okuryazarlığı ve güvenlik bilincini geliştirmek için iletişim faaliyetleri yürüteceğiz.
5. Yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ve sosyal refahın artırılması
Endüstriyel inovasyon, çevre koruma, kaynak kullanımı, enerji yönetimi ve biyoçeşitliliğin teşviki dahil olmak üzere sürdürülebilir kalkınma alanında yapay zekânın uygulanmasını aktif olarak teşvik edeceğiz. YZ teknolojilerinin küresel sorunların çözümüne katkıda bulunma potansiyelini keşfetmede yenilikçi düşünceyi teşvik ediyoruz. YZ'yi özellikle sağlık, eğitim ve yaşlı bakımı gibi alanlarda sosyal refahı iyileştirmek için kullanmaya kararlıyız. Bu deklarasyonun uygulanmasının ortak çabalarımızı gerektirdiğinin tamamen farkındayız. Hükümetlerden, bilim-teknoloji topluluklarından, sanayi topluluklarından ve dünyanın dört bir yanındaki diğer paydaşlardan olumlu yanıtlar bekliyoruz. Birlikte, YZ'nin sağlıklı gelişimini teşvik edelim, YZ güvenliğini sağlayalım ve insanlığın ortak geleceğini YZ ile güçlendirelim.
Kaynak: https://www.fmprc.gov.cn/eng/wjdt_665385/2649_665393/202407/t20240704_11448349.html