Not: Bu makale 2019-11-22 tarihinde ChinaDaily’de yayınlanmıştır.
Günümüzde ana akım medya, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşına ilişkin günlük olaylara odaklanarak bunun ekonomi ve küresel politika üzerindeki sonuçlarını anlamaya çalışıyor. Ancak, Çin ve Rusya gibi ülkelerin ABD dolarına olan bağımlılıklarını azaltmak için yaptıkları tektonik hareketler yeterince ele alınmamıştır.
Mevcut küresel finansal sistem, büyük ölçüde ABD dolarına dayalıdır ve daha büyük gelişen ve gelişmiş ekonomiler, çok kutuplu bir rezerv para birimi dünyasına geçmeyi hedeflemektedir. Bu ülkeler arasında, ABD dolarının hegemonyasına karşı durabilme yeteneklerini artırmak ve doların bir dış politika aracı olarak silahlandırılmasını azaltmak için en aktif adımları atanlar ise Çin ve Rusya'dır.
Örneğin, Rusya, ABD tarifeleri ve yaptırımlarından korunma amacıyla yuan cinsinden tahvil ihraç etmektedir. Yuan tahvillerinin ihraç edilmesi 2016'dan beri planlanmakta olup, bu yılın (2019) sonuna veya 2020'nin başına kadar yapılması beklenmektedir. Bu olay, Rusya'nın Çin para biriminde ilk kez egemen borç ihraç etmesi anlamına gelecektir.
Bu adım, hem Çin hem de Rusya için değişen küresel siyasi manzaradan kaynaklanmakta ve iki ülkeyi daha yakın bir ortaklık içine itmektedir. Bu, doların gücünün Çin ve Rusya'nın ulusal çıkarlarına zarar vermesini önlemek amacıyla atılmış net bir adımdır ve aynı zamanda bu iki ülkenin yatırımcıları için bir köprü işlevi görmektedir.
Rusya, geçtiğimiz yıl (2018) boyunca uluslararası rezervlerindeki ABD dolarının payını kademeli olarak azaltarak, altın, yuan ve euro varlıklarını artırmıştır.
Rusya Merkez Bankası ve Rusya Ulusal Varlık Fonu, jeopolitik riskin yeni yapıyı belirlemede anahtar bir faktör olduğunu açıklayarak bu yönde müdahalelerde bulunmuştur. Çin yuanı, Rusya'nın döviz rezervlerinde en büyük artışı göstererek, yüzde 5'ten yüzde 14'ün üzerine çıkmıştır. Euro, yüzde 30'un üzerinde bir paya sahipken, altın rezervleri Rusya'nın uluslararası varlıklarının yüzde 18'ini aşmıştır.
Bir trilyondan fazla ABD hükümet borcuna sahip olan Çin, ABD dolarına büyük ölçüde maruz kalmaktadır ve ABD ile olası bir ayrışma riski sonucunda, Çin şimdi döviz rezervlerini çeşitlendirerek ABD dolarına olan bağımlılığını azaltmaktadır. Britanya sterlini, Japon yeni ve euro gibi diğer para birimlerine olan çeşitlendirme hızı muhtemelen hızlanacaktır. ABD dolarına olan bağımlılığın azaltılması, Çin'e yuanın küresel sahnede daha büyük bir rol oynaması için daha fazla alan sunabilir.
Çin, Halk Bankası (PBOC) tarafından desteklenen bir kripto para biriminin planlanan lansmanıyla daha ileri görüşlü görünmektedir; bu, yuanın dünya çapında kullanımını teşvik ederek döviz egemenliğini korumak amacı taşımaktadır. Kendine ait bir dijital para birimine sahip olmak, Çin'in para arzı müdahalesini daha iyi izleyebilmesine ve yolsuzluk ve kara para aklamayı önlemesine olanak tanıyabilir.
Çin'in kripto para biriminin en ilginç yönlerinden biri, PBOC ve ticari bankalar aracılığıyla yuanın küresel dağıtımını sağlamak için bir mekanizma olarak görülebilmesidir; bu mekanizma, yuanın dünya genelinde günlük işlemlerde kullanılmasına olanak tanıyacak ve İpek Yolu Girişimi'ni kullanarak yuanın uluslararasılaşması için bir temel oluşturacaktır.
Kripto para birimleri, dijital para birimleri olmaları nedeniyle internetin erişebildiği her yere ulaşabildiği için en üst düzey para birimlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, SWIFT gibi Batı bankacılık sistemlerini atlayabilme yetenekleri nedeniyle oldukça güçlüdür; SWIFT, dünya genelindeki finansal kurumların finansal işlemler hakkında bilgi gönderip almasını sağlayan bir ağdır ve bu nedenle son derece stratejiktir.
Çin'in dijital para biriminin gelecekteki lansmanına olan finansal gözlemcilerin ilgisi, Çin liderliğinin "temel teknoloji" olarak gördüğü blok zinciri teknolojisine yapılan yatırımlara verdiği destekle daha da artmıştır.
Çin ve Rusya tarafından alınan stratejik kararlar, küresel finansal piyasalardaki ABD'nin güç ve etkisi üzerinde yeniden dengeleme etkisi yaratabilir. Dolarizasyonun azaltılması, ABD dolarının küresel olarak egemenliğini azaltabilecek ve yuan gibi diğer para birimlerinin yükselişini görebileceğimiz devam eden bir süreç haline gelmiştir; bu da gelişen ekonomilerin artan ağırlığını daha iyi temsil etme amacı taşımaktadır.