Çin tarafından altı yıl önce önerilen Kuşak ve Yol Girişimi tüm katılımcı ülkelere ve bölgelere somut yararlar sağladı, dengesiz küresel gelişmeye yeni bir çözüm ve insanlık için daha parlak geleceğe çıkan yol biçimini aldı.
Pazartesi günü (22 Nisan 2019 tarihinde) yayımlanan bir rapor, Kuşak ve Yol Girişiminin ilerlemesini, katkılarını ve umutları ayrıntılarıyla ortaya koymaktadır.
Kuşak ve Yol Girişimini tanıtan öncü grubun içinde yer alan kurum tarafından derlenen belge 25 – 27 Nisan 2019 tarihinde Pekin’de gerçekleşecek ikinci Uluslararası İşbirliği için Kuşak ve Yol Girişimi toplantısı öncesinde yayımlandı.
Somut ilerlemeler
Çin’in 2013 yılında önerdiği Kuşak ve Yol Girişimi, ortak kalkınma ve gönenç sağlama için tarihî İpek Yolu ticaret rotaları boyunca Asya ile Avrupa ve Afrika’yı birleştiren bir ticaret ve altyapı ağı kurmayı amaçlamaktadır.
Bugüne kadar atılan somut adımlar şöyle sayılabilir.
- Geniş bir uzlaşma sağlandı. Temel kavramları Birleşmiş Milletler, G20 ve APEC belgelerinde yazıldı. Mart 2019 itibarıyla Çin 125 ülke ve 29 uluslararası kuruluşla 173 işbirliği anlaşması imzaladı.
- Altyapı bağlantısı artırıldı. Altı ekonomi koridoru Asya ekonomik halkasıyla Avrupa ekonomik halkası bağlantısını kurdu. Çin – Avrupa arasında yük treni sayısı Mart itibarıyla 14.000’i aştı.
- Engelsiz ticaret özendiriliyor. Serbest ticaret alanları ağı biçimlenirken Çin ile diğer Kuşak ve Yol ülkeleri arasındaki mal ticareti 2018 yılında yüzde 16.4 oranında artışla 1.3 trilyon ABD Dolarına ulaşmıştır.
- Mali bütünlük güçlendirildi. Çin Halk Bankası ve çok taraflı kalkınma kurumları ortaklığında başlatılan mali programlar 100’ü aşmış ve 70’i aşkın ülke ve bölgeyi kapsamıştır. Çin bankaları hızla ülke dışında şubelerini açmış ve Reminbi ödeme sistemleri genişlemiştir.
- Halklar arasında bağlar güçlenmiştir. Eğitim, turizm, vize muafiyeti, sağlık ve tıp ile yoksulluğun azaltılmasında başarılı sonuçlar elde edilmiştir.
- Yeni büyüme motorları inşa edilmiştir. 2013 ile 2018 arasında Çin’in yatırımları 90 milyar ABD Dolarını aşmıştır ve ihale edilen projelerin toplamı 400 milyar Doları geçmektedir. Kazakistan ve Brezilya dâhil 40’tan fazla ülkeyle sanayi işbirliği anlaşmaları imzalanmıştır.
Dünyaya katkısı
Kuşak ve Yol Girişiminin barışçıl kalkınma ve ekonomik işbirliği girişimine dönüştüğünü ifade eden rapor, Girişimin “açık, içerici ve ortak kalkınma süreci olduğunu, dışlayıcı bir blok veya ‘Çin kulübü’ olmadığını” ifade eder.
Rapora göre bu bir “toplamı sıfır veren oyun” değildir ve “karşılıklı fayda ve kazan-kazan ve birlikte kazanma çıktıları” veren bir içeriğe sahiptir.
Kuşak ve Yol Girişimi sayesinde Çin’in kalkınma başarıları diğer Kuşak ve Yol ülkelerine büyük bir ithalat talebi getirmekte ve yurt dışına yönelen yatırımlar dev bir büyüme fırsatı yaratmaktadır.
Bir Dünya Bankası çalışması sayısal ticaret modeline göre Kuşak ve Yol Girişimi, Doğu Asya ve Pasifik’te gelişmekte olan ülkelerin gayri safi yurtiçi hâsılalarını (GSYH) ortalama 2.6 ile 3.9 arasında artıracaktır.
Kuşak ve Yol Girişimini tanıtan öncü grubun içinde yer alan kurumdan Şiao Veimimng, “Çok taraflılığı ve çok taraflı ticaret sistemini destekledikçe ve serbest ticaret ile Kuşak ve Yolu birlikte inşa edecek yatırımları özendirdikçe dünyadaki ekonomik iyileşme yeni bir ivme kazanmakta”, dedikten sonra şunu ekliyor: “Yeni katkılar aynı zamanda küresel yönetişimi de geliştirecektir.”
Parlak geleceğin yolu
Çin gelecekte Kuşak ve Yol Girişimi nedeniyle pek çok sorun ve güçlükle karşı karşıya gelecekse de, rapora göre öngörülemeyen kalkınma fırsatları da ortaya çıkacak.
“Kuşak ve Yol Girişimi”, raporda belirtildiği üzere, “barış, gönenç, açıklık, çevreci kalkınma, yenilikçilik, bağlantılı uygarlıklar ve temiz hükûmet yolu olacaktır.” “Ekonomik küreselleşmeyi daha açık, içerici, dengeli ve herkese yararlı kılacaktır.”
- Kuşak ve Yolun inşasında barış ve güvenlik ön koşul ve güvencedir.
- Kalkınmaya odaklanarak katılımcı ülkelerin büyüme olanakları zincirlerinden boşanacak ve ekonomik bütünleşme ile eşgüdümlü kalkınma başarılacaktır. Faydaları bütün katılımcılar paylaşacaktır.
- İçerici ve kazan – kazan temelinde işbirliği ilkesi sürdürülecek, açık işbirliği düzlemi inşa etmeye dönük ve açık dünya ekonomisini özendirici çabalar harcanacaktır.
- Çevreci kalkınma ve yaşam tarzı görüsü yanında yeşil çalışma, düşük karbon, dönüşüm ve sürdürülebilirlik gözetilecektir.
- Yenilikçilik, Kuşak ve Yol gelişiminin, teknolojik yenilikçilik işbirliğini destekleyen daha fazla önlemler ve fikri mülkiyetin daha güçlü korunmasıyla başat itkisidir.
- Kültürler ve insanlar arasında değişim yanında daha fazla işbirliği düzlemleri ve kanalları kurmak için çok sıralı düzeneklerin oluşturulması için de çaba harcanmalıdır.
- Temiz hükûmet, Kuşak ve Yol işbirliği açısından bir etik ilke ve asla aşılmaması gereken kırmızı çizgidir.
Kuşak ve Yol işbirliği kapsamında fikirler eyleme ve görüler gerçeğe dönüşüyor. Şiao şunları belirtmektedir: “Dünya için Kuşak ve Yol Girişimi, ortak kalkınma ve gönenç arayan bir kamuoyu ve insanlığın ortak geleceğini paylaşan bir topluluk inşa eden önemli bir düzlem sunmaktadır.” [1]
[1] http://www.china.org.cn/world/2019-04/23/content_74710445.htm
Bu yazı Kurtuluş Özgür Yıldız tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Başlık tarafımızca değiştirilmiştir.