Türk Devletler Teşkilatı hem Türk Dünyasını hem coğrafyamızı heyecanlandıran yeni ve önemli bir girişim. Daha önce adı, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’ydi. Sonrasında Türk Konseyi olan örgütün adı 2018’de “Türk Keneşi” oldu. Son olarak 12 Kasım 2021 tarihinde Türk Devletler Teşkilatı olarak tarih sahnesinde stratejik bir şekilde yerini aldı.
Türk Devletler Teşkilatı farklı işbirliği alanları ile ele alınmalıdır. İktisadi katkılarının yanı sıra siyasi alanlardaki işbirliğinin Turan coğrafyasında gelişmesine vesile olma potansiyelini içerisinde barındırmaktadır. Türk Devletler Teşkilatı üye ülkelerin bu işbirliği potansiyeli askerî alanda da söz konusudur. Üye ülkeler bu çatı altında olmasa da ikili yada üçlü modellerde savunma sanayisi alanında anlaşmalar ve askerî tatbikatlar gerçekleştirmektedirler.
Yeni dünyada yeni kutup
Türk Devletler Teşkilatı, yaklaşık 300 milyonluk nüfusu, 4.5 milyon km² coğrafyası, yaklaşık 2 trilyon dolarlık ekonomik potansiyeliyle çok kutuplu dünya düzeninde şüphesiz etkili bir kutba dönüşecektir. Üstelik bu kutup, doğal bir Avrasya kutbu olarak karşımızdadır. Türk Devletler Teşkilatı üye ülkelerinin çoğunun enerji üreticisi ve stratejik enerji geçiş güzergâhında olmaları da teşkilatın etki ve güç potansiyelini vazgeçilmez kılmaktadır.
Türk Devletler Teşkilatı’nı oluşturan üye ülkeler bağımsız Türk devletlerinden oluşuyor. Ancak mevcut durum Türk olmayan ya da Türkçe konuşmayan ülkelerin faklı statülerle bu birlikte yer almasının önünde bir engel teşkil etmiyor. Örneğin Macaristan gibi AB üyesi bir Avrupa ülkesi gözlemci üye statüsünde yer almakta, hatta kimi alanlarda üye ülkelerden aktif bir rol üstlendiği de bir pratik olarak karşımızdadır.
İşbirliğine açık vizyon
Asya’da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı (CICA), İslam İşbirliği Teşkilatı, Karadeniz Ekonomik İşbirliği & Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi (BSEC & PABSEC), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (ECO), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) gibi birçok uluslararası organizasyon ile işbirliği içerisindedir. İşbirliğine açık bu teşkilatın omurgasında yer alan Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan’ın da üye olduğu Şanghay İşbirliği Örgütü ile işbirliği içerisine girmesi, girişimlerin somutlaşması halinde muhtemeldir.
Türk Devletler Teşkilatı’nın barış, istikrar ve bölgesel ve küresel işbirliklerine açık vizyonu göz önüne alındığında, içerisinde bulundurduğu Türk nüfus ve Türk Dünyası ile tarihsel ortaklıkları bulunan İran İslam Cumhuriyeti ve Irak’ın da bu teşkilata çeşitli statülerde üye olması stratejik değerdedir. İran ve Irak’ı da kucaklayacak Türk Devletler Teşkilatı, yalnızca ekonomik refah ve bölgesel kalkınma anlamında değil siyasi alanda da tayin edici güce kavuşacaktır.