Libya’daki yeni ABD planı
Ekin Feyyaz Eşli
Doğu Libya’nın siyasi ve askerî liderleri Halifa Haftar ve Aguila Saleh, ülkede bölünmeyi kökleştirecek ve muhtemel bir çatışmayı kışkırtacak yeni adımlar atıyor. 7 Şubat’ta Temsilciler Meclisi, uzun zamandır beklenen seçimlerin 2022’de olmayacağını açıkladı. Bunun yerine, anayasa değişikliğinin yapıldığı tarihten 14 ay sonra seçimler için yeni bir yol haritası onaylandı. Ayrıca ülkenin yeni hükümetinin başkanlığına iki aday, Fethi Başağa ve Haled Bibas kabul edildi. Önümüzdeki perşembe yeni başbakan için oylama yapılacak.
Ancak Libya’nın hâlihazırda bir geçiş hükümeti var: Abdulhamid Dbeibah başbakanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti. Dbeibah’ın da istifa etmeye hiç niyeti yok. BM de onu tanıyor. Ayrıca belirtmek gerekir ki, sadece bu hükümet, Türkiye’yle imzalanan Akdeniz’de Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılması Anlaşması’nı kabul ediyor.
Basında çıkan haberlere göre alternatif hükümet, ülkenin merkezindeki Sirte’de kurulacak. Bu sayede sadece Haftar güçlerinin bulunduğu Doğu’yu değil, tüm Libya’yı birleştirme iddiasında olacaklar. Bunun için Haftar ve Saleh, Fethi Başağa’yla ittifak kurdu. Fethi Başağa, Abdulhamid Dbeibah’ı devirmek için muhtemelen Batı Libya’daki ve her şeyden önce memleketi Misrata’daki nüfuzunu kullanmak isteyecek.
Sirte perspektifi
Ancak Dbeibah böyle bir senaryoyu önlemek için yeterli güce sahip. Her şeyden önce, Misrata tugaylarının çoğu onu destekliyor. Bu, istendiği takdirde Başağa ve Haftar’ın Trablus’u ele geçirmesini önleyebilecekleri anlamına geliyor. Ayrıca Misrata tugayları ve Dbeibah, Sirte’yi de alabilir. Gerçek şu ki Haftar, Libya Ulusal Ordusu’nda ciddi sorunlar yaşıyor. Özellikle Haftar’ın Rus “müttefiklerinin” Sirte’den ayrıldığına dair haberler var. Misrata tugayları ve Dbeibah, Sirte’de paralel bir hükümetin yerleştirilmesini önleyebilir. Bu, Libya’nın petrol ihracat merkezinin kontrolü anlamına da geliyor.
ABD'nin rolü
Öfke Volkanı Operasyonu’nun eski komutanlarından Albay Farac el-Halil, ABD’nin Libya gruplarından Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dbeibah’a verdiği desteği geri çekmesini ve Başağa ve Haftar tarafından yeni kurulan hükümeti desteklemesini talep ettiğini söyledi.
Bu, oldukça anlaşılır. Zaten basında Haftar’ın adaylığının esas olarak ABD, Fransa ve Mısır tarafından desteklendiği yazılıyor. (https://english.alaraby.co.uk/analysis/partition-war-or-democracy-where-libya-heading) Fethi Başağa, hatırlanacağı üzere, daha önce Libya’da bir ABD askerî üssü açma sözü vererek Amerikalıları memnun etmeye çalışmıştı. ABD, bir yandan BM Genel Sekreteri’nin danışmanı Stephanie Williams aracılığıyla Libya’daki durumu etkilemeye çalışırken diğer yandan Haftar ve Başağa üzerinden bir oyun kuruyor. Açıkçası, Libya’daki Türk dostu güçlerin bu süreçte ABD’nin planlarına karşı uyanık olması gerekir.