BRICS Paralarını Küresel Olarak Kabul Gören Bir Para Birimine Dönüştürme İhtimali

Reza Majidzadeh
Ekonomi alanında araştırmacı

Öncelikle, 2018 yılında beş BRICS kurucu ülkesi, BRICS üye ülkeleri için tek bir para birimi tasarlama kararı aldı. Bu fikir, 2023 yılında Rusya'ya uygulanan yaptırımların ardından daha cesur hale geldi ve BRICS ödeme sistemi de önerildi. Elbette, bunun öncesinde Çin, Hong Kong'un güvenlik yasasıyla ilgili olarak olası ABD yaptırımlarına karşılık olarak bankalarına SWIFT'ten uzak durmalarını söylemişti. Bu istek sadece BRICS ülkeleriyle sınırlı kalmadı; ABD'nin uluslararası yaptırımlarına tabi olan İran gibi diğer ülkeler de bu seçeneğe ilgi gösterdi. Ancak, BRICS para birimi henüz uygulanmadı. Eğer hayata geçirilirse, BRICS üyeleri ve BRICS dostu ülkeler arasındaki işlemler için bir aracılık işlevi görecektir ve euro'dan sonra ikinci bir ortak para biriminin ortaya çıkması söz konusu olabilir.

 

Teorik açıdan bakıldığında, BRICS para biriminin, en azından BRICS üyeleri arasında geçerli ve onaylı kabul edilmesi için üç ana işlevi olmalıdır: değer ölçme aracı, değişim aracı ve değer saklama aracı. Bu üç işlev, bir para biriminin, o para biriminin kapsadığı alandaki tüm insanlar, organizasyonlar ve birimler tarafından kabul edildiğini gösterir. Elbette, üçüncü işlev, risk ve belirsizlik koşullarında önem kazanır ve gayri nakdi varlıkların riski artar.

 

Birinci işlev, BRICS ve BRICS Plus üyeleri arasında tamamlayıcı bir sistem tasarlandıktan sonra mümkün hale gelir. BRICS ülkeleri, dünya gayri safi yurtiçi hasılasının neredeyse üçte birine sahiptir ve bu tamamlayıcılık mümkündür. Birinci işlev gerçekleştirilir gerçekleştirilmez, ikinci işlev de aktif olacaktır ve BRICS üyeleri ile yeni üyelerin dünya ticaretindeki payı (ihracat ve ithalat açısından) göz önüne alındığında, bunun gerçekleşmesi hayali uzak değildir. Dahası, BRICS yakında dünya nüfusunun yarısını temsil edecektir. Ancak, bu gerçeklerin yanı sıra, BRICS’in önde gelen üyeleri olan Hindistan ve Çin’in ABD ile geniş ticaret ilişkilerine sahip olduğunu belirtmek gerekir; bu da onların ABD dolarına olan taleplerini sürdürdükleri anlamına gelir. Bu nedenle, BRICS para biriminin doların yerini alacağı söylenemez. En iyi ihtimalle, euro gibi dolar için bir rakip olabilir ve dünya ekonomisindeki ve ticaretindeki baskın rolünü zayıflatabilir.

 

Ancak, ABD’nin BRICS zirvesine tepkisi de BRICS para biriminin yüksek kapasitesini göstermektedir; bu nedenle doların zayıflaması ve SWIFT'e alternatif bir sistemin oluşturulması, dünyada demokrasi için bir tehdit olarak görülmektedir. BRICS para birimi ile dolar arasındaki olası rekabetin geleceği, Ukrayna'daki savaşın sona ermesi ve Rusya'nın uluslararası politik ekonomi içindeki yeni konumu, Çin ile ABD arasındaki teknolojik-ekonomik rekabet ve özellikle Çin’in “Made in China 2025” stratejisini sürdürme yeteneği ile ABD'nin enflasyon ve ulusal borç meselesine yaklaşımına bağlıdır; özellikle de bu ülkenin İsrail rejimine sağladığı önemli finansal yardımlar göz önüne alındığında. Uluslararası ticaret açısından bakıldığında, bir ülkenin ulusal borcu zayıflığını göstermez ve o ülkenin uluslararası itibarını yansıtır; ancak, ulusal para biriminin değerinin zayıflamasındaki etkisi zorlu olabilir.

 

Not: İran İslam Cumhuriyeti Dış İlişkiler Konseyi internet sitesinde yayınlanan bu yazı İngilizce'den tercüme edilmiştir.
Yazının bağlantısı: https://www.scfr.ir/en/economy/305762/the-prospect-of-turning-brics-money-into-a-globally-accepted-currency/
Ekonomi
Etiketler
dolar, abd, ekonomi, dünya ekonomisi