Halife Haftar, merkezi başkent Trablus’ta bulunan BM destekli meşru Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne (UMH) karşı çıkan Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) başkomutanlığı görevine geri döndü. Haftar, daha önce Libya cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılmak üzere istifa etmişti. Ancak Aralık 2021’deki seçimlerin ertelenmesinin ardından Haftar, LUO’nun başına geçmek üzere dönmeye karar verdi.
Haftar’ın dönüşü, Libya’nın bölünmesini pekiştirecektir. Bu çatlağın seçimlerle aşılması gerekiyordu, ancak bu gerçekleşmedi. ABD vatandaşı, daha önce CIA için çalışan, yozlaşmış bir subay olan Haftar, yine Libya’nın yarısını demir yumruğuyla yönetmeye hazırlanıyor.
Sirte’nin kaderi
Haftar tarafından kontrol edilen topraklar ile UMH yönetimi altındaki toprakların tam ortasında yer alan Sirte şehri, bir kez daha sorun haline gelebilir. Gerçek şu ki, Libyalı politikacılar daha önce defalarca Sirte’nin ülkenin birleşik hükümetinin merkezi olabileceğini belirtmişlerdi. İşte tam da bu sebeple uluslararası toplum, bir süre önce Haftar’den şehri UMH’yi destekleyen güçlere geri vermesini talep etmeyi bırakmıştı.
Bunun üzerine Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Agila Saleh, 2020’de Sirte’nin Başkanlık Konseyi’nin yeni yeri olabileceğini söylemişti. 2020’nin sonunda, yabancı paralı askerlerin ve LUO güçlerinin Sirte ve Cufra’dan çekilmesi konusunda anlaşmaya varıldı. Sirte’nin Haftar’ın yasadışı güçlerinden kurtarılması 2020 yılına kadar Türkiye tarafından talep edilmişti. Sirte’nin silahsızlandırılması yerel Kaddafi aşireti tarafından da desteklendi. Ancak Sirte’nin Libya’nın meşru otoritelerine teslim edilmesi konusu, Libya Siyasi Diyalog Forumu (LPDF) ve Aralık 2021’de yapılması planlanan seçimler nedeniyle donduruldu.
Yeni petrol ablukası nasıl önlenir
Ancak seçimlerin ertelenmesi ve Libya’nın bölünme ihtimali, her şeyi değiştirebilir. Sirte, Libya’nın zenginliğini sömürmenin anahtarı konumunda. Libya’nın petrol ihracatının yüzde 60’ının geldiği “Libya Hilali”nin bu şehir olduğu kabul ediliyor. Sirte, Haftar’ın kontrolünde kalırsa Haftar, geçmişte yaptığı gibi yine uluslararası topluma petrol ihracatının durdurulması üzerinden şantaj yapabilir.
Bunu durdurmanın tek yolu Sirte’yi kimin kontrol edeceği konusunu yeniden gündeme getirmektir. Şehir, geçmişte bölgede DEAŞ’ı mağlup eden Misrata milisleri gibi sorumlu güçlerin kontrolünde olmalıdır. Halife Haftar, Libya’nın geleceğinde gerçekten yer almak istiyorsa, kilit önemdeki bu bölgenin kontrolünden vazgeçmelidir.