Ocak sayımız, “Tarihiyle Bugünüyle Emperyalist Proje Kürdistan” kapağıyla raflardaki yerini aldı. Yayımladığı çok özel belgelerle, emperyalizmin “Kürdistan” projesini masaya yatıran Teori, 20. yüzyılın başından günümüze bu projenin Batı tarafından nasıl yaratıldığına ve kullanıldığına mercek tuttu. Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet dönemindeki isyanlara özel bir parantez açılan Ocak sayısında isyanları bastıran devrimci kuvvetlerin hareketlerine de geniş yer veriliyor.
Kürdistan Ayrılıkçılarından Emperyalistlere Dilekçeler
Derginin ilk yazısı Kuntay Gücüm’e ait. Gücüm, ilk defa bu kadar kapsamlı ele alınan tarihi belgelere dayanarak 1919’dan günümüze Kürdistan ayrılıkçılarının emperyalist merkezlere yazdığı dilekçeleri inceliyor. Belgeler arasında, Bedirhanların Fransa hegemonyasında bir Kürdistan istediği, Şeyh Sait İsyanı sırasında Kürt Birliği isimli örgütün Milletler Cemiyeti’ne yazdığı, Dersim İsyanı’nın elebaşı Seyit Rıza’nın İngiltere ve Milletler Cemiyeti için kaleme aldığı, 1960’larda Barzani’nin ABD’ye gönderdiği ve son olarak 2000’li yıllarda PKK ve ona bağlı terör örgütlerinin ABD’den ve Birleşmiş Milletler’den Türkiye’ye müdahale etmesini isteyen mektup ve dilekçeler yer alıyor. Yazı içerisinde belgelerin asılları da bulunuyor.
Emperyalizm Destekli İsyanlar ve Türk Devrimi
Ata Ogün Kaplan da Koçgiri, Şeyh Sait, Ağrı, Dersim İsyanlarını ve Türk Devrimi’nin bu isyanlar sırasında nasıl tavırlar aldığını inceliyor. Dönemin baş emperyalisti İngiltere’nin “Kürtleri kullanalım” raporlarına işaret eden Kaplan, isyanların emperyalizmle doğrudan ilişkisine dikkat çekiyor. Yazıda, Türk Devrimi’nin emperyalizme karşı kesin zafer elde etmesi için toprak ağalığını kökünden tasfiye etmesi gerektiği vurgulanıyor.
Tarihçi yazar Ümit Doğan ise Şeyh Sait İsyanı’na çok titiz şekilde mercek tutuyor. “Şeyh Said İsyanı ve Gerçekler” başlıklı yazısında Doğan, isyana giden süreci, isyanın nasıl geliştiğini ve isyanın sonundaki gelişmeleri inceliyor. Olayların birinci dereceden tanıklarının ifadelerine ve açıklamalarına yer verilen yazıda isyanın Kürt devleti kurmak için çıkarıldığı ve bu doğrultuda din propagandasının kullanıldığının altı çiziliyor.
ABD ve AB Planlarında PKK’nın Rolü
Teori’nin Ocak sayısında emperyalizmin Kürdistan projesinin bugün nasıl kurgulandığı da inceleniyor. Fikret Akfırat, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla oluşan boşlukta ABD’nin başta Türkiye olmak üzere bölmek istediği ülkelere karşı PKK’yı nasıl konumlandırdığını ve kullandığını anlatıyor.
Uzun yıllar Avrupa’da yaşayan Ali Mercan ise AB’nin PKK’yı nasıl himayesi altına aldığını, PKK’ya hangi yollarla alan açtığını ve Kürdistan planının neresinde olduğunu anlatıyor. Alman istihbarat raporlarında PKK’ya nasıl yer verildiğine değinen Mercan, Avrupalı bazı sol partilerin PKK’yı nasıl desteklediklerini inceliyor.
Bumedyen ve Cezayir’in Bağımsızlık Mücadelesi
Teori’nin Ocak sayısında dosya yazıları olduğu kadar dosya dışı içerikler de dikkat çekiyor. 1960’da Cezayir Ulusal Kurtuluş Ordusu Genelkurmay Başkanı, 1965-1978 yılları arasında ise Cezayir Devlet Başkanı olan Huari Bumedyen’in eşi Avukat Anissa Bumedyen’in Teori için kaleme aldığı “Bumedyen ve Cezayir’in Ekonomik İstiklali” yazısı Ocak sayısında yer alıyor. Cezayir’in bağımsızlık mücadelesini en yakın tanıkları anlatıyor.
Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, ülkesinde görevlendirilen yabancı büyükelçileri kabul töreninde yaptığı konuşması da “Tek Kutupluluktan Çok Kutupluluğa” başlığıyla Ocak sayısında yer alıyor. Rusya’nın Asya, Afrika ve Avrupa’da yer alan ülkelerle ilişkisine değinen Putin, Türkiye’yle ilgili bölümde de “Rusya-Türkiye ortaklığı güçlüdür” açıklamasında bulunuyor.
Ocak sayısının Tarihimizden Belgeler bölümünde ise Emrah Zorba, gerici ve bölücü isyanların dayanaklarından olan ve Cumhuriyet’in kapattığı tekke ve zaviyelerin binalarının devlet kontrolüne geçirilmesinin belgesini inceliyor.
Teori ile Çağdaş Dünya Dergisi Arasında İşbirliği Protokolü
Ocak sayısıyla birlikte okurlarımıza bir müjde de veriyoruz. 19 Aralık 2023 tarihinde Pekin’de, Teori ile Çin Komünist Partisi Uluslararası İlişkiler Bakanlığı Yayın Organı Contemporary World (Çağdaş Dünya) dergisi arasında işbirliği protokolü imzalandı. Bu protokol, iki ülke arasında teorik bilimsel yayın alanında kurulmuş en kapsamlı işbirliği olma özelliğini taşıyor. Anlaşmaya göre kurumlar arasında teorik düzeyde makale değişimi, uluslararası akademi heyeti oluşturulması, uluslararası seminer ve sempozyum programları ve ödül programları düzenlenmesi gibi atılımlar yapılacak. Teori anlaşmayı, “Asya Çağı’nın öncüleri olarak birlikte ileriye koşuyoruz” cümlesiyle duyurdu.